Gebitsprotheses

Wanneer alle tanden van het gebit of een aantal tanden van uw gebit verloren zijn gegaan, is het maken van een volledig kunstgebit of een gedeeltelijk kunstgebit een optie. Een ander woord voor kunstgebit is prothese en bestaat uit een plaat van kunsthars waarop tanden en kiezen zijn bevestigd. De prothese wordt zo natuurlijk mogelijk aan de mond aangepast. De vormen en de kleuren van de tanden in het natuurlijk gebit kunnen precies worden nagemaakt in het kunstgebit. Hierdoor kan het kunstgebit er zo natuurlijk uit zien dat het niemand opvalt.

Hoe blijft een kunstgebit op zijn plaats ?

Het kunstgebit ligt op de kaak. Hoe hoger en dikker de kaak, hoe groter de houvast van het kunstgebit. Tussen de plaat van het kunstgebit en de kaak zit er een laagje speeksel waardoor het kunstgebit zich vastzuigt aan de kaak. Hoe beter de plaat van het kunstgebit past op de kaak, hoe beter de zuigwerking en meer houvast aanwezig is.

Een kunstgebit in de bovenkaak ligt voor een groot gedeelte op het gehemelte. Een kunstgebit in de onderkaak kan niet op de tong liggen. Hierdoor is het oppervlak waarop een kunstgebit in de bovenkaak ligt veel groter dan het oppervlak waarop een kunstgebit in de onderkaak ligt. Een kunstgebit in de bovenkaak heeft daardoor meer houvast, dan een kunstgebit in de onderkaak.

Het kunstgebit in de onderkaak kan van zijn plaatst worden geduwd door de bewegelijke tong, de lipwerking en de bewegende onderkaak. Klachten over een loszittend kunstgebit betreffen dan ook meestal het ondergebit.

Door de druk van een kunstgebit op de kaak zal de kaak in de loop van de tijd gaan slinken. Daardoor zal het kunstgebit steeds minder goed passen en losser gaan zitten. In de loop van tijd zal het kunstgebit aangepast moeten worden (rebasing), of dat zelfs een nieuw kunstgebit moeten worden gemaakt.

De overkappingsprothese

Een overkappingsprothese is een kunstgebit dat niet alleen steunt op de kaak, maar ook op enkele wortels of implantaten. Als er nog enkele goede wortels over zijn van het natuurlijk gebit, kan de tandarts die zodanig behandelen dat zij net boven het tandvlees uitkomen. Het kunstgebit zal dan voor een deel op deze wortels steunen en voor een deel op de kaak. Daardoor zit het kunstgebit beter vast, omdat de wortels een deel van de kauwkrachten opvangen, zal de kaak minder snel slinken. Als er geen wortels zijn, is er de mogelijkheid om enkele kunstwortels te plaatsen, ook wel implantaten genoemd. Hierop wordt dan een kunstgebit gemaakt dat vastklikt op de implantaten. Dit wordt in de volksmond ook wel een 'klikgebit' genoemd. 

Gedeeltelijke gebitsprothese

De basis van een gedeeltelijke gebitsprothese kan bestaan uit kunsthars of metaal.

De gedeeltelijke gebitsprothese met een basis van kunsthars wordt een partiële prothese genoemd. Wanneer er een aantal tanden ontbreken in uw mond, kunnen die worden aangevuld met een partiële prothese. Een partiële prothese bestaat uit kunsthars die precies past op het gedeelte van de kaak waar de tanden of kiezen ontbreken. Op de partiële prothese zijn tanden of kiezen bevestigd.

De houvast van een partiële prothese is meestal beperkt. Daarom worden aan de partiële prothese vaak kleine ankers (haakjes) bevestigd die om de natuurlijk tanden of kiezen komen te zitten. Daarmee wordt de houvast van de partiële prothese vergroot.

Er zijn twee nadelen van een partiële prothese:
1. De prothese drukt vaak op de rand van het tandvlees van de natuurlijke tanden. Daardoor wordt het tandvlees naar beneden gedrukt waardoor het tandvlees terugtrekt. De natuurlijke tanden hebben daardoor vaak te lijden van een partiële prothese.
2. De partiële prothese drukt ook zoals een volledig kunstgebit op de kaak waardoor de kaak in de loop van tijd zal slinken.

 

Frameprothese

Een frameprothese is van kunsthars op basis van metaal gemaakt. De metalen plaat vormt een geheel die met haakjes om de natuurlijke tanden en kiezen vast komen te zitten. Doordat de plaat van metaal is gemaakt, is deze veel sterker dan een partiële prothese en kan het dunner en kleiner worden uitgevoerd. Daardoor is het vaak mogelijk om, in tegenstelling tot een partiële prothese, niet het gehele gehemelte te bedekken met kunsthars. Dat is comfortabeler en bovendien geeft het minder verlies van smaak en gevoel dan bij een partiële prothese. Omdat de haakjes een geheel vormen met de metalen basis, passen zij beter om en op de tanden waardoor de frame prothese meer houvast biedt dan een partiële prothese.

Doordat er ook haakjes op de kauwvlakken van de tanden rusten, worden de kauwkrachten daarop overgebracht, en niet op de kaak. De kaak zal daardoor veel minder slinken dan bij een partiële prothese.

Tot conclusie stellen wij dat een frame beter vastzit dan een partiële prothese, comfortabeler is en minder aanleiding geeft tot het slinken van de kaken. Een frame is helaas wel duurder dan een partiële prothese.

Immediaatprothese

Een immediaatprothese is een prothese die direct geplaatst wordt na het verwijderen van de laatste tanden en kiezen. Het verschil met een bestaand kunstgebit is, dat die wordt geplaatst wanneer u al geen tanden en kiezen meer heeft.

Hoe wordt een immediaat prothese vervaardigd?

Fase 1: indien er nog tanden en kiezen in de mond aanwezig zijn, worden deze in één of twee keer geëxtraheerd (getrokken).
Fase 2: na wondgenezing, meestal na enkele weken, worden er afdrukken gemaakt om de immediaat prothese te maken. (zie hieronder de stappen "behandeling").
Fase 3: Nadat de immediaatprothese klaar is worden de resterende tanden of kiezen getrokken en wordt de immediaatprothese geplaatst. U hoeft dus niet zonder tanden te lopen.

Nazorg van een immediaat prothese (noodprothese)

De eerste nachten is het beter om de prothese in te houden, hierdoor vormt de kaak zich naar de prothese en gaat het zwellingen tegen. Nadien is het juist beter om de prothese 's nachts uit te doen, zodat het tandvlees kan ademen. Na de prothese de eerste 24 uur ingehouden te hebben kunt u de prothese uit de mond halen en schoonmaken. Dit kunt u doen met afwasmiddel en een (prothese) borstel. Gebruikt u liefst geen tandpasta, omdat hier schuurkorreltjes inzitten. Na 10 dagen komt u langs op nacontrole. Indien u hier eerder last van krijgt kunt u de praktijk bellen. Na enige tijd gaat het kaakbot slinken, hierdoor heeft de prothese minder houvast en gaat hij losser zitten. U kunt een afspraak maken bij de tandprotheticus die een laagje (rebasing) in de prothese legt, waardoor deze weer strakker zit.

Na een jaar zullen de kaken gestabiliseerd moeten zijn en kan er een 'conventionele prothese' gemaakt worden. De vaste prothese dient ook ieder jaar gecontroleerd te worden.

De behandeling

De behandeling bestaat uit de volgende stappen, om een zo goed mogelijke prothese te kunnen maken in welke vorm dan ook. Dit wordt altijd in een zelfde procedure gedaan:

Begin afdruk

Als eerste wordt een afdruk gemaakt van de boven- en onderkaak. Het afdrukmateriaal dat wordt gebruikt heet alginaat, het smaakt naar pepermunt en is binnen twee minuten voldoende uitgehard.

Individuele afdruk

Van de beginafdrukken worden in een tandtechnisch laboratorium gipsmodellen gemaakt. Op deze modellen wordt een nieuwe afdruklepel gemaakt. Deze lepel is bedoeld voor gebruik bij deze ene patiënt, daarom wordt dit ook individuele lepel genoemd.

Beet bepaling (relatiebepaling)

Op de definitieve modellen zijn in het laboratorium beetmallen (waswallen) gemaakt. De beetmallen worden gebruikt om te bepalen hoe straks de tanden en kiezen op elkaar komen te staan. De hoogte van de toekomstige prothese wordt bepaald en de plaats van de tanden en kiezen wordt vastgelegd. Ook wordt bepaald in hoeverre de lippen en wangen moeten worden opgevuld en waar het midden van de tandboog ligt. Wanneer de 'beet' is bepaald, worden de waswallen aan elkaar vastgezet en is daarmee de relatie van de bovenkaak ten opzichte van de onderkaak vastgelegd.

Passen in was

In de was van de waswallen zijn de tanden en kiezen van de prohtese opgesteld. De pasprothese kan nu in de mond worden geplaatst en beoordeeld worden. Daarbij wordt gekeken naar:
- De vorm en kleur van de tanden;
- De stand van de tanden;
- De vulling van lippen en kaken;
- De hoogte van het gebit
In het laboratorium is de pasprothese omgevormd tot de definitieve kunststof prothese. Vervolgens wordt de prothese geplaatst.

Plaatsen van een prothese

Het eerste kunstgebit vraagt de nodige gewenning. Dit geldt ook als het oude kunstgebit wordt vervangen door een nieuwe prothese. Vooral het praten en het eten is in het begin wat anders dan men gewend was.

Een nieuw kunstgebit kan in het begin pijnlijk aanvoelen. Door oneffenheden in de pasvorm kan de harde kunsthars op sommige plaatsen op het zachte slijmvlies drukken en beschadigen. Er ontstaan dan zogenaamde "drukplekken". Bij zeer ernstige pijnklachten kunt u het kunstgebit het beste worden uitgedaan.

Uw tandarts of tandprotheticus kan de klachten verhelpen door het kunstgebit aan te passen. Voordat u een afspraak bij de tandarts of tandprotheticus, moet u het kunstgebit wel weer in doen zodat de tandarts of tandprotheticus duidelijk kan zien waar de drukplekken zitten.

Controle, aanpassing en vervanging van het kunstgebit

Na een tijdje zullen uw kaken slinken waardoor het kunstgebit minder goed gaat passen en los gaat zitten. Een kunstgebit dat loszit is niet alleen vervelend, maar het versnelt ook het slinken van uw kaken. Daarom is ons advies om de 2 jaar uw kunstgebit te laten controleren en zo nodig aan te passen. Als u het kunstgebit ook 's nachts draagt, moet er een jaarlijkse controle plaatsvinden. Tijdige controle en aanpassing van het kunstgebit voorkomt ongemak en onnodig slinken van de kaken.

In het algemeen zal een kunstgebit na een jaar of zeven aan vervanging toe zijn, omdat het dan niet meer mogelijk is om de pasvorm nog aan te passen of omdat de tanden lelijk of versleten zijn geworden.

Een tweede reden waarom het belangrijk is om regelmatig naar de tandarts te gaan, is dat dan de slijmvliezen en de tong onderzocht kunnen worden. Afwijkingen aan de slijmvliezen of de tong kunnen vervelende en soms ernstige gevolgen hebben. Tijdige ontdekking geeft een grotere kans op genezing.